ေလဝ (သို႔မဟုတ္) ဗိုက္စူထြက္သူမ်ားအတြက္

အေနာက္တိုင္း ေဆးပညာတြင္ ဝလာျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တက္လာျမင္း မွန္သမွ်သည္ ခႏၶာကိုယ္တြင္ အဆီမ်ား စုပံုလာၿပီး “ကိုလက္စထေရာ” တက္လာျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာေဆးပညာတြင္မူ အဆီဝႏွင့္ ေလဝဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ အိႏိၵယမွလာေသာ အာယုေဗဒ ေဆးပညာတြင္ကား ေလ၊ သည္းေျခ၊သလိပ္တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ
တည္ေဆာက္ထားေသာ ခႏၶာကုိယ္ႀကီးတြင္ ေလေၾကာင့္လည္း ဝႏိုင္သည္။ သလိပ္ေၾကာင့္လည္း ဝႏိုင္သည္။

သည္းေျခေၾကာင့္လည္း ပိန္ႏိုင္သည္။ သလိပ္ဆိုသည္မွာ အခၽြဲအေျမႇး ေစးကပ္ေသာ ဓာတ္သေဘာ၊ ဆူၿဖိဳးေသာ ဓာတ္သေဘာကို ရည္ၫႊန္းဆိုလိုပါသည္။ ပါးစပ္မွ ေထြးထုတ္ပစ္ေသာ သလိပ္ကို မျမင္ပါႏွင့္။ သလိပ္ဓာတ္အား ေကာင္းသူသည္ ဆူၿဖိဳးေသာ ခႏၶာကိုရွိၿပီး စိုေျပေသာ အသားအေရ ရွိမည္။ ေအးေသာ အသားအရည္ ရွိမည္ျဖစ္သည္။ အဆီလည္းမ်ားသည္။

အသားထက္ အဆီထူလာေသာ ဝျခင္းမ်ိဳးကို သလိပ္ဝဟု ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ သည္းေျခဓာတ္၏ သေဘာမွာကား ထက္ျမတ္ျခင္း၊ပူျခင္း၊ စပ္ျခင္း သေဘာရွိသည္။ ဆီးႏွင့္ ဝမ္းတို႔ကို ရႊင္ေစေသာ သေဘာရွိသည္ဟု ဆုိသည္။ အသားအရည္၏ အေရာင္ညိဳျခင္း၊ မဲျခင္း၊ ဝါျခင္း၊ ေတာက္ပျခင္းတုိ႔သည္ သည္းေျခႏွင့္ ဆုိင္သည္။ ထုိ႔အျပင္ မွတ္ဥာဏ္ႏွင့္ သာဓကဥာဏ္၊ ဇဝနဥာဏ္ ေကာင္းျခင္းတုိ႔သည္လည္း သည္းေျခႏွင့္ပင္ ဆုိင္သည္။

ပါစကသည္းေျခဆိုလွ်င္ ဆရာဝန္တုိ႔သိေသာ အသည္းတြင္ တြယ္ကပ္ေနသည့္ သည္းေျခအိတ္မွ ထြက္ေသာ သည္းေျခရည္ျဖစ္ၿပီး အစာေခ်ရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳသည္။

သည္းေျခအား ေကာင္းသူသည္ ေပါ့ပါးသြက္လက္သည္။ ဥာဏ္ေကာင္းၿပီး လွ်င္ျမန္ေပါ့ပါးသူ ျဖစ္သည္။ စိတ္ဆတ္ၿပီး စိတ္တိုလြယ္ေသာသူသည္ သည္းေျခပကတိလူသား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သည္းေျခဓာတ္ လြန္ကဲလွ်င္ အစာအိမ္ကို ျပန္ေလာင္ၿပီး အစာအိမ္နာေရာဂါ ျဖစ္တတ္သည္။ လူကို ပိန္က်ံဳေစသည္။ ေလပကတိ၏ သေဘာမွာ သြက္လက္ေစသည္။ ေလကဲ့သို႔ ေပါ့ပါးသည္။ ေျပးလႊား လုပ္ေဆာင္ရေသာ အလုပ္မ်ိဳးတြင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သည္။ စကားေျပာမ်ားသည္။ အအိပ္အေန နည္းသည္။

စိတ္ဂဏွာမၿငိမ္ ျဖစ္တတ္သည္။ သြားလာထုိင္ထရာတြင္ အဆစ္အဆက္မ်ားမွ အသံျမည္တတ္သည္။ ဤသည္မွာ ေလပကတိ လူသားတြင္ ေတြ႕ရသည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေလသမားသည္ သည္းေျခသမားကဲ့သို႔ မပိန္ဘဲ တစ္ခါတစ္ရံ ဝလာတတ္သည္။ ေလပကတိလူသား ဝလွ်င္ သလိပ္ပကတိ လူသားကဲ့သို႔ လက္ေခ်ာင္း၊ ေျခေခ်ာင္းမ်ားႏွင့္ မ်က္ႏွာတြင္ ျပည့္ၿဖိဳး ေဖာင္းကားမလာဘဲ ဝမ္းဗိုက္တြင္ စူထြက္လာတတ္သည္။
မ်က္ႏွာႏွင့္ လက္ေခ်ာင္း၊ ေျခေခ်ာင္းမ်ားမွာ လုိက္ဝမလာဘဲ ပံုမွန္ပင္ ျဖစ္ေနတတ္သည္။ ဝေသာ္လည္း သြက္လက္စြာ လႈပ္ရွားေနသူ၊ စကားေျပာေနသူမ်ားမွာ “ေလဝ” မ်ား ျဖစ္ေပသည္။

ေလဝသမားမ်ားသည္ ၿငိမ္ၿငိမ္ေနတတ္ၿပီး အထုိင္မ်ားေသာ အလုပ္မ်ိဳးႏွင့္ မကိုက္ညီေပ။ အထိုင္မ်ားလွ်င္ ဗိုက္ပိုစူလာျခင္းမွာ ဝမ္းဗိုက္အတြင္းရွိ အူမႀကီးမ်ားတြင္ ေလခိုၿပီး ေဖာင္းလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဝမ္းခ်ဳပ္ေလ့ရွိသည္။ ဝမ္းခ်ဳပ္ရျခင္းမွာ ေလသည္ အထက္သို႔ ဆန္ၿပီး ေအာက္သို႔ မစုန္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေလစာမ်ားမ်ားစားလွ်င္ ပို၍ ဆိုးသည္။ ေလေၾကာင့္ အစာမေၾကျခင္းႏွင့္ ေခါင္းအံုးမူးေဝျခင္း၊ ဇက္ေၾကာထုိးျခင္းမ်ားပါ ျဖစ္ႏုိင္ေလသည္။ ဗိုက္စူထြက္ၿပီး ေလဝ ဝေနသူမ်ားသည္ ေလစာမ်ားကို သိထားရန္ လုိသည္။ “အခါးဟူသမွ် ေလဓာတ္ႂကြသည္” ဟူေသာ အဆိုရွိသည္။ ခါးေသာ အရသာရွိသည့္ ေခြးေတာက္၊ တမာ၊ ေၾကာင္လွ်ာ၊ ၾကက္ဟင္းခါး၊ လက္ဖက္ စသည္တို႔သည္ ေလစာမ်ားျဖစ္သည္။ေအးေသာအခါ ခါးသြားသည့္ မံုညင္း၊ မံုလာ၊ ကိုက္လန္၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ျမဴရြက္၊ မယ္ဇလီဖူး၊ ေဂၚရခါးၫြန္႔ စသည္တုိ႔မွာလည္း ေလစာမ်ား ျဖစ္သည္။

ေလဝျဖစ္ၿပီး ဗိုက္စူသူမ်ားသည္ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ထုိင္ၿပီး ေရေႏြးၾကမ္း (အဖန္ရည္) ေသာက္လွ်င္လည္း ပိုဆိုးတတ္သည္။ ဗိုက္စူသည့္အျပင္ ေလခ်ဳပ္သည့္ေရာဂါပါ ရတတ္သည္။ ေလခ်ဳပ္လွ်င္ ခံတြင္းပ်က္၊ အစားပ်က္၊အစာမေၾက ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေရေႏြးၾကမ္း၊ အဖန္ရည္ကို တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္ထက္ ပိုၿပီး မေသာက္သင့္ေပ။ ေရွးေခတ္က လူႀကီးမ်ားသည္ အဖန္ရည္ေသာက္လွ်င္ ဆားေလွာ္အနည္းငယ္ ထည့္ေသာက္ေလ့ရွိသည္။

ေလမခ်ဳပ္၊ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေစရန္ ထည့္ေသာက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယခုေခတ္တြင္ ဆားထည့္လွ်င္ ေသြးတိုးမည္ ထင္သျဖင့္ ထုိဓေလ့မွာ ေပ်ာက္ကြယ္သေလာက္ ရွိၿပီျဖစ္သည္။ အသင့္အတင့္ ထည့္႐ံုျဖင့္ ေသြးမတိုးႏုိင္ပါ။ ဗိုက္စူေနသူမ်ားသည္ နိမ့္ၿပီး အိစက္ေသာ ဆိုဖာမ်ားတြင္ ထုိင္ၿပီး အလုပ္လုပ္ျခင္း မသင့္ေတာ္ပါ။

ဆိုဖာေၾကာင့္ ဗိုက္ေၾကာမ်ားမွာ ေခါက္ဝင္ၿပီး ပိုစူထြက္ႏိုင္သည္။ ဆုိဖာထုိင္ခံုတြင္ ထုိင္ၿပီး တီဗီဇာတ္လမ္းတြဲမ်ား ၾကည့္ျခင္း၊ စကားၾကာၾကာ ေျပာျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ဗိုက္စူထြက္ျခင္းမွာ ပိုဆုိးလာႏိုင္သည္ကို သတိျပဳသင့္ပါသည္။


ဗိုက္စူေနသူမ်ားသည္ ထမင္းစားလွ်င္ ပူပူေႏြးေႏြးစားမွ အစာေၾကမည္။ ေအးစက္ေနေသာ ထမင္း၊ဟင္း စားလွ်င္ အစာမေၾကျဖစ္ၿပီး ေလပိုပြေစႏိုင္သည္။ ဟင္းခ်ိဳရည္ပူပူ ေသာက္စားျခင္းျဖင့္ ေလကို ေအာက္သို႔ က်ေစႏိုင္သည္။အခ်ိဳရည္ႏွင့္ ေရခဲေရမ်ား ေသာက္ျခင္းသည္ အစာမေၾက ျဖစ္ေစသည့္အျပင္ ေလကို ပ်က္ေစႏိုင္ၿပီး ဝမ္းပိုခ်ဳပ္ေစႏိုင္သည္။ ေလသမားမ်ားအတြက္ အေရးပါသည့္ အခ်ိန္မွာ ညေနေစာင္းအခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ နံနက္သလိပ္၊ေန႔လည္သည္းေျခ၊ ညေနေလဟု အဆုိရွိသျဖင့္ ေလသမားမ်ားအတြက္ ဓာတ္စာေပးလွ်င္ ညေနအခ်ိန္တြင္ ေပးေလ့ရွိသည္။ ညေနေစာင္း (ညေန ၃ နာရီမွ ၆ နာရီအတြင္း) အခ်ိန္တြင္ ေရွာက္ေဖ်ာ္ရည္၊ မန္က်ည္းမွည့္ေဖ်ာ္ရည္၊ကမၺလာသီးေဖ်ာ္ရည္၊ ဇီးေဖ်ာ္ရည္မ်ား တိုက္ေကၽြးလွ်င္ ေလေအာက္သက္ၿပီး ဝမ္းမွန္ေစသည္ဟု ေရွးကဆရာႀကီးမ်ား ေပးေလ့ရွိေသာ ဓာတ္စာျဖစ္သည္။

“ေလမ်ိဳးရွစ္ဆယ္ေဆး” သည္ ေရွးကုန္းေဘာင္ေခတ္မွ စ၍ သမားေတာ္မ်ားသံုးေသာ လက္စြဲေဆးျဖစ္သည္။ ထုိေဆးတြင္ ေလေၾကေစေသာ သိေႏၶာဆားႏွင့္ ဇဝက္သာဆားမ်ား ပါဝင္သည္။
(ေလမ်ိဳးရွစ္ဆယ္ ေဆးနည္းကို ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ မည္သူမဆုိ မိမိအိမ္သံုးအတြက္ ပရေဆးဆုိင္မ်ားတြင္ ေဖာ္စပ္ သံုးစြဲႏုိင္ပါသည္။) ေလမ်ိဳးရွစ္ဆယ္ေဆးကို လွ်က္ဆားကဲ့သို႔ ထမင္းစားၿပီးလွ်င္လည္း ရသည္။သို႔မဟုတ္ ေရွာက္သီးအရည္ျဖင့္ ေဖ်ာ္ၿပီး ေသာက္လွ်င္လည္း ရသည္။

အဆီက် ပိန္လိုသူမ်ားသည္ ေလမ်ိဳးရွစ္ဆယ္ေဆး ေကာ္ဖီဇြန္းငယ္ တစ္ဇြန္းကို ေရေႏြးေသာက္သည့္ ေႂကြပန္းကန္တစ္လံုးတြင္ ထည့္၍ ေရွာက္သီးအရည္ ေႂကြဇြန္း၃ဇြန္းျဖင့္ ေဖ်ာ္စပ္ပါ။ ခ်က္ခ်င္းေဖ်ာ္ၿပီး ခ်က္ခ်င္းေသာက္ပါ။ ခံတြင္းခ်ဥ္လွ်င္ ေရေအးတစ္ခြက္ ေသာက္ပါ။ ေန႔စဥ္ ညေန ၃ နာရီမွ ၆ နာရီအတြင္း အစာႏွင့္ ေဝးခ်ိန္တြင္ ေသာက္ေပးလွ်င္ အဆီက်ၿပီး ပိန္ေစႏုိင္ပါသည္။ ေလပြၿပီး ဗိုက္စူထြက္ျခင္းကို သက္သာေစသည္။ တစ္လခန္႔ မွန္မွန္ေသာက္ရန္ လိုပါသည္။

ေလမ်ိဳးရွစ္ဆယ္ ေဆးနည္းတြင္ ပါဝင္ေသာ ကုန္ၾကမ္းႏွင့္ အေလးခ်ိန္မ်ားမွာ
၁။ဖာလာငယ္- ၈ ပဲသား၊ ၂။ေလညႇင္းပြင့္- ၁၂ ပဲသား၊ ၃။ကြကၠရာ- ၁၂ ပဲသား၊ ၄။ပ႐ုတ္- ၃ က်ပ္ ၄ ပဲသား၊ ၅။ႏြယ္ခ်ိဳ ၅ က်ပ္ ၈ ပဲသား၊ ၆။ဆားပုပ္- ၆ က်ပ္ ၄ ပဲသား၊ ၇။ဇဝက္သာ- ၁၂ က်ပ္ ၈ ပဲသား၊ ၈။သိေႏၵာ- ၂၅ က်ပ္ ၈ ပဲသား၊ စုစုေပါင္း- ၅၄ က်ပ္ ၈ ပဲသား။

လတ္ဆတ္ေသာေဆးဝါး၏အေရာင္- သနပ္ခါးေရာင္၊ ျဖဴဝါေဖ်ာ့
လတ္ဆက္ေသာေဆးဝါး၏အနံ႔- ပ႐ုတ္လႊမ္းေသာအန႔ံ
လတ္ဆတ္ေသာေဆးဝါး၏အရသာ- ေအး၊ ခ်ိဳ၊ ငန္၊ စပ္
အဓိကႏိုင္ေသာေရာဂါမ်ား- ေလနာေရာဂါမ်ား၊ သလိပ္ကပ္၊ ေခ်ာင္းဆိုး
ေဆးတစ္ခြက္ပမာဏ- လူႀကီး ၂ ပဲသား (ေကာ္ဖီဇြန္းငယ္ ၁ ဇြန္း)၊ ကေလး ၁ ပဲသား (ေကာ္ဖီဇြန္းငယ္ ဇြန္းဝက္)